پروژه‌های بلاکچین و داده‌های کاربران 23andMe در میانه ورشکستگی

مقدمه

با اعلام ورشکستگی شرکت 23andMe، نگرانی‌های جدی درباره حریم خصوصی داده‌های ژنتیکی 15 میلیون کاربر این شرکت به وجود آمده است. در این شرایط، پروژه‌های بلاک‌چین فرصتی را برای خود ایجاد کرده‌اند تا نشان دهند که به‌کارگیری فناوری بلاک‌چین می‌تواند راه‌حلی مطمئن و ایمن برای حفاظت از داده‌های ژنتیکی باشد. این مقاله به بررسی تاریخچه پیچیده حریم خصوصی 23andMe و همچنین امکان انتقال داده‌های آن به بستر بلاک‌چین می‌پردازد.

تاریخچه پیچیده حریم خصوصی 23andMe

شرکت 23andMe به عنوان یکی از پیشگامان در زمینه آزمایش‌های DNA و ارائه گزارش‌های سلامتی و نیاکان شناخته می‌شود. با این حال، مدل تجاری اصلی این شرکت به فروش اطلاعات ژنتیکی کاربران به شرکت‌های داروسازی و محققان مربوط می‌شود. سیاست حریم خصوصی این شرکت اعلام می‌کند که داده‌های کاربران تنها با اجازه آن‌ها به طرف‌های ثالث منتقل می‌شود. با این حال، حدود 80 درصد از کاربران به این توافق‌نامه رضایت می‌دهند، که خود نشان‌دهنده نگرانی‌های عمیق در زمینه حفاظت از اطلاعات شخصی است.

مطالعات اخیر نشان داده‌اند که سیاست حریم خصوصی 23andMe در مقایسه با رقبای خود یکی از قوی‌ترین‌هاست، اما هنوز هم خطراتی وجود دارد. این سیاست بیان می‌کند که در صورت خرید شرکت توسط یک شخص ثالث، داده‌ها می‌توانند به فروش برسند و مالک جدید ممکن است سیاست‌های حریم خصوصی متفاوتی داشته باشد. این موضوع نگرانی‌های جدی در مورد ایمنی و حریم خصوصی اطلاعات کاربران به وجود آورده است.

انتقال 23andMe به بلاک‌چین

انتقال داده‌های ژنتیکی به بلاک‌چین ایده‌ای جدید نیست و از سال‌ها پیش مورد توجه قرار گرفته است. اما ورشکستگی 23andMe فرصتی را برای پروژه‌های بلاک‌چینی ایجاد کرده است تا نشان دهند که چگونه می‌توانند از این فناوری برای حفاظت از داده‌های حساس استفاده کنند. چندین خریدار بالقوه برای 23andMe اعلام آمادگی کرده‌اند و یکی از آن‌ها بنیاد Sei است که به توسعه بلاک‌چین Sei پرداخته است. این بنیاد اعلام کرده است که هدفش حفظ سلامت مردم و انتقال آن به بستر بلاک‌چین است.

از سوی دیگر، پروژه AR.IO که بر پایه Arweave ساخته شده است، به کاربران 23andMe پیشنهاد می‌دهد که داده‌های خود را به فضای ذخیره‌سازی غیرمتمرکز منتقل کنند. این پروژه بر این باور است که داده‌های ژنتیکی در یک محیط غیرمتمرکز امن‌تر و مقاوم‌تر در برابر تغییرات هستند. این اقدام نه تنها به کاربران کمک می‌کند تا از داده‌های خود محافظت کنند، بلکه به آن‌ها این امکان را می‌دهد که کنترل بیشتری بر اطلاعات خود داشته باشند.

پروژه Genomes.io نیز به عنوان بزرگ‌ترین پایگاه داده ژنتیکی متعلق به کاربران، در این موقعیت به کاربران جدیدی جذب کرده است. مدیر این پروژه، آلدو د پپه، اعلام کرده است که این یک مورد واضح برای استفاده از فناوری غیرمتمرکز است که به کاربران این امکان را می‌دهد که اطلاعات سلامتی خود را به خود اختصاص دهند و کنترل بیشتری بر روی آن داشته باشند.

علاوه بر این، شرکت GenoBank نیز رویکردی متفاوت را با توکن‌سازی اطلاعات ژنتیکی به عنوان «BioNFTs» ارائه می‌دهد. این شرکت کیت‌های آزمایش DNA را به همراه توکن‌های غیرقابل تعویض ارائه می‌دهد که به مشتریان این امکان را می‌دهد که DNA خود را به صورت ناشناس توالی یابی کنند. این رویکرد نه تنها به حفاظت از حریم خصوصی کمک می‌کند، بلکه به کاربران اجازه می‌دهد تا اطلاعات خود را کنترل کنند و از آن بهره‌برداری کنند.

چالش‌های بلاک‌چین

اگرچه بلاک‌چین به عنوان یک راه‌حل نوین برای ذخیره‌سازی و مدیریت داده‌ها در نظر گرفته می‌شود، اما این فناوری نیز با چالش‌ها و نگرانی‌های خاص خود مواجه است. در این بخش به بررسی برخی از این مشکلات خواهیم پرداخت.

گم شدن کلیدهای خصوصی

یکی از بزرگ‌ترین خطراتی که کاربران ممکن است با آن مواجه شوند، گم کردن کلیدهای خصوصی است. این کلیدها به عنوان دروازه‌ای برای دسترسی به داده‌های ژنتیکی عمل می‌کنند و در صورت گم شدن آن‌ها، بازیابی اطلاعات به شدت دشوار خواهد بود. بنابراین، کاربران باید با احتیاط از این کلیدها نگهداری کنند و در صورت امکان، از روش‌های پشتیبان‌گیری مطمئن استفاده نمایند.

سرقت داده‌ها

سرقت اطلاعات، یکی دیگر از نگرانی‌های جدی در زمینه بلاک‌چین است. اگرچه بلاک‌چین به دلیل ساختار خود امنیت بالایی دارد، اما در صورتی که یک هکر به کلیدهای خصوصی دسترسی پیدا کند، می‌تواند به راحتی به داده‌های حساس کاربر دسترسی پیدا کند. این مسئله می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری برای کاربران به همراه داشته باشد، به ویژه اگر داده‌های ژنتیکی آن‌ها در معرض خطر قرار گیرد.

مسائل حریم خصوصی در آزمایشگاه‌ها

حتی اگر داده‌های نهایی در یک بلاک‌چین امن ذخیره شوند، ممکن است آزمایشگاه‌های مربوطه به این داده‌ها، از استانداردهای امنیتی و حریم خصوصی لازم پیروی نکنند. این موضوع می‌تواند منجر به افشای اطلاعات حساس کاربران شود و در نهایت به اعتماد آن‌ها به این فناوری آسیب بزند.

هزینه‌های بالای ذخیره‌سازی

بارگذاری داده‌های ژنتیکی بر روی بلاک‌چین می‌تواند با هزینه‌های سرسام‌آوری همراه باشد. برای مثال، یک فایل کامل توالی‌یابی ژنومی ممکن است تا 30 گیگابایت حجم داشته باشد. با توجه به تعداد بالای کاربران، هزینه بارگذاری این داده‌ها به صورت غیرقابل تصوری افزایش خواهد یافت که ممکن است برای بسیاری از پروژه‌ها غیرممکن باشد.

پیچیدگی‌های قانونی

علاوه بر چالش‌های فنی، موانع قانونی نیز می‌تواند به پیچیدگی‌های موجود در زمینه بلاک‌چین اضافه کند. به عنوان مثال، قوانین مربوط به حفاظت از داده‌ها، مانند مقررات عمومی حفاظت از داده‌های اتحادیه اروپا، ممکن است بر روی روش‌های استفاده از داده‌های ژنتیکی تأثیر بگذارد و به چالش‌های جدیدی منجر شود.

بنابراین، هرچند بلاک‌چین وعده‌های زیادی در زمینه بهبود امنیت و مدیریت داده‌ها می‌دهد، اما باید به دقت به چالش‌ها و خطرات آن نیز توجه شود تا کاربران بتوانند با اطمینان بیشتری از این فناوری بهره‌برداری کنند.